รวมเรื่องสั้นสุดคลาสสิกของหลวงวิจิตรวาทการ ที่อ่านได้ตลอดกาล สุขุม ลุ่มลึก กับหลักปรัชญาในการดำรงชีวิตและบทเรียนอันทรงค่าของชีวิตมนุษย์! “ครุฑดำ” เป็นสัญลักษณ์ของคนไทยกลุ่มหนึ่งมีหัวหน้ากลุ่มนี่เคยเป็นทหารเอกแห่งกรุงศรีอยุธยาครั้นเสียกรุงลงในปี พ.ศ. ๒๑๑๒ จึงทำการออกไล่ล่าและสังหารผู้ที่ทรยศต่อบ้านเมือง
ต่อมาเมื่อพระองศ์ดำได้ทรงกอบกู้เอกราชของชาติไทย “ศรุฑดำ” ก็ได้รับราชการสนองพระเดชพระคุณทำการรบอย่างสำคัญมาทุกคราว โดยเฉพาะที่ทุ่งหันตรา ซึ่งประวัติศาสตร์ได้จารึกชัยชนะของทหารม้าสมเด็จพระนเรศวรซึ่งก็คือกลุ่ม “ครุฑดำ” นั่นเอง